Bệnh mất ngủ: Nguyên nhân, triệu chứng, biện pháp điều trị

Bệnh mất ngủ là một rối loạn giấc ngủ phổ biến, được biểu hiện qua tình trạng khó đi vào giấc ngủ, thức giấc giữa đêm hoặc chỉ chợp mắt khi trời gần sáng, dẫn đến cơ thể mệt mỏi. Tình trạng này thường xảy ra ở người lớn tuổi và phổ biến hơn ở phụ nữ so với nam giới.

Mất ngủ không chỉ là một phiền toái đơn thuần mà còn là vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, làm suy giảm sự tập trung, gây cáu gắt, ảnh hưởng đến tâm trạng và tăng nguy cơ mắc các bệnh lý như trầm cảm. Ngoài ra, mất ngủ còn trực tiếp làm giảm chất lượng cuộc sống và hiệu quả công việc, trở thành mối lo ngại lớn trong cuộc sống hiện đại.

Sau đây, DNA Hospital sẽ cung cấp các thông tin về tình trạng này qua bài viết dưới đây! 

Bệnh mất ngủ là gì?

Bệnh mất ngủ là một loại rối loạn giấc ngủ, và đây cũng là rối loạn phổ biến nhất. Theo Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ (APA), khoảng một phần ba người trưởng thành được ghi nhận đang gặp các triệu chứng mất ngủ.

Mất ngủ xảy ra khi bạn không thể có giấc ngủ cần thiết để cảm thấy sảng khoái. Nguyên nhân có thể đến từ căng thẳng hoặc các bệnh lý mãn tính. Các phương pháp điều trị bao gồm liệu pháp tâm lý, sử dụng thuốc, hoặc thay đổi lối sống.

Triệu chứng mất ngủ

Mất ngủ có thể gây ra nhiều triệu chứng khác nhau, bao gồm:

• Khó ngủ vào ban đêm: Khó khăn khi đi vào giấc ngủ.
• Thức dậy vào ban đêm hoặc thức dậy quá sớm: Không thể ngủ qua đêm hoặc tỉnh dậy sớm mà không thể quay lại ngủ.
• Không cảm thấy thư giãn sau một đêm ngủ: Cảm giác mệt mỏi và không thỏa mái sau khi ngủ.
• Mệt mỏi ban ngày: Cảm thấy mệt mỏi và buồn ngủ trong cả ngày.
• Khó chịu, trầm cảm hoặc lo lắng: Cảm giác lo âu và căng thẳng.
• Khó chú ý và tập trung: Gặp khó khăn trong việc tập trung và ghi nhớ.
• Tăng lỗi hoặc tai nạn: Nguy cơ tai nạn giao thông và lỗi do thiếu ngủ.

Biến chứng bệnh mất ngủ mãn tính

Nếu mất ngủ không được điều trị kịp thời, nó có thể dẫn đến nhiều tình trạng nghiêm trọng, bao gồm:

• Mệt mỏi mãn tính: Cảm giác mệt mỏi kéo dài, ảnh hưởng đến khả năng làm việc và sinh hoạt hàng ngày.
• Rối loạn tâm thần: Gia tăng nguy cơ mắc các vấn đề về tâm lý như trầm cảm, lo âu, căng thẳng.
• Giảm hiệu suất làm việc và học tập: Khó khăn trong việc tập trung, ghi nhớ và thực hiện công việc hiệu quả.
• Các vấn đề về sức khỏe tim mạch: Nguy cơ cao bị cao huyết áp, nhịp tim không đều, và các vấn đề về tim mạch khác.
• Suy giảm hệ miễn dịch: Cơ thể dễ bị nhiễm bệnh do hệ miễn dịch bị suy giảm.
• Tăng nguy cơ tai nạn: Mất ngủ làm giảm khả năng phản xạ, dễ dẫn đến tai nạn giao thông và tai nạn lao động.

Nếu bạn hoặc ai đó đang gặp phải vấn đề mất ngủ, việc thảo luận với bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để tìm ra phương pháp điều trị phù hợp là rất quan trọng.

Các loại bệnh mất ngủ

Mất ngủ là một chứng rối loạn giấc ngủ phổ biến, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Có nhiều loại mất ngủ khác nhau, mỗi loại có thể gây ra các triệu chứng và nguyên nhân khác nhau. Dưới đây là một số loại mất ngủ phổ biến:

• Mất ngủ cấp tính: Loại mất ngủ này thường kéo dài từ vài ngày đến vài tuần. Nguyên nhân thường gây ra bởi căng thẳng, lo âu hoặc một sự kiện đau buồn.
• Mất ngủ mãn tính: Loại mất ngủ này kéo dài từ 1 tháng trở lên. Nguyên nhân có thể là căng thẳng mãn tính, lo âu, trầm cảm hoặc các vấn đề về sức khỏe.
• Rối loạn hô hấp liên quan đến giấc ngủ: Bao gồm các hội chứng ngưng thở khi ngủ (OSA), rối loạn giảm thông khí liên quan đến giấc ngủ, và rối loạn giảm oxy máu liên quan đến giấc ngủ.
• Rối loạn nhịp thở liên quan đến giấc ngủ: Bao gồm các rối loạn nhịp thở liên quan đến giấc ngủ như hội chứng Cheyne-Stokes.
• Rối loạn trung ương của chứng tăng âm thầm: Loại rối loại này liên quan đến các chuyển động cơ bắp không mong muốn khi ngủ.
• Bệnh mất ngủ giả: Loại rối loại này không có nguyên nhân cụ thể và thường xuất hiện ở những người có triệu chứng mất ngủ nhưng không đáp ứng các tiêu chí của các loại mất ngủ khác.

Nguyên nhân gây mất ngủ

Mất ngủ có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, tùy thuộc vào từng trường hợp và tình trạng sức khỏe của mỗi người. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:

• Căng thẳng và lo âu: Áp lực từ công việc, học tập, gia đình hoặc các sự kiện đau buồn có thể khiến tâm trí không thể thư giãn và dẫn đến mất ngủ.
• Thói quen sinh hoạt không lành mạnh: Sử dụng caffeine, rượu, thuốc lá, hoặc thiết lập giờ giấc đi ngủ không cố định cũng có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ.
• Rối loạn tâm lý: Các rối loạn như trầm cảm, rối loạn lo âu tổng quát, và rối loạn ám ảnh cưỡng chế có thể gây ra mất ngủ.
• Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc điều trị các bệnh như cao huyết áp, hen suyễn, và trầm cảm có thể gây ra tác dụng phụ là mất ngủ.
• Các vấn đề về y tế: Các bệnh như viêm khớp, tiểu đường, đau mãn tính, và các rối loạn về hô hấp như hội chứng ngưng thở khi ngủ có thể làm gián đoạn giấc ngủ.
• Môi trường ngủ không thoải mái: Ánh sáng, tiếng ồn, nhiệt độ không phù hợp hoặc giường ngủ không thoải mái cũng là nguyên nhân gây mất ngủ.
• Thay đổi nhịp sinh học: Làm việc ca đêm, thay đổi múi giờ hoặc mất cân bằng giữa giờ giấc làm việc và nghỉ ngơi có thể khiến nhịp sinh học bị rối loạn.

Ngoài ra, một số yếu tố nguy cơ khiến bạn bị mất ngủ bao gồm:

• Tuổi cao.
• Giai đoạn tiền mãn kinh, mãn kinh, hoặc mang thai.
• Lối sống ít vận động.
• Làm việc theo ca.
• Thói quen uống cà phê hoặc ngủ ngày.

Bệnh mất ngủ khi mang thai

Bệnh mất ngủ rất phổ biến trong thai kỳ, đặc biệt là ở tam cá nguyệt thứ nhất và thứ ba. Mặc dù thường không ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi, nhưng giấc ngủ đủ rất quan trọng đối với sức khỏe tổng thể của người mẹ.

Một số thay đổi lối sống có thể hữu ích:

• Ăn uống cân bằng.
• Duy trì giờ giấc ngủ đều đặn.
• Thực hành các kỹ thuật thư giãn để giảm lo âu.

Bệnh mất ngủ ở trẻ em và người cao tuổi

Trẻ em và thanh thiếu niên có thể mất ngủ vì những lý do tương tự như người lớn, với các triệu chứng như:

• Buồn ngủ hoặc bồn chồn vào ban ngày.
• Cáu gắt, thay đổi tâm trạng.
• Khó tập trung

Ở người cao tuổi, các yếu tố như thay đổi nhịp sinh học, bệnh mãn tính có thể làm tăng nguy cơ mất ngủ.

Chẩn đoán và điều trị bệnh mất ngủ

Chẩn đoán

Chẩn đoán mất ngủ là một quá trình cần thiết để xác định nguyên nhân và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Dưới đây là các bước cơ bản trong quá trình chẩn đoán:

1.  Khám lâm sàng:

Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử y tế của bạn, thói quen ngủ, và các triệu chứng bạn đang gặp phải. Các câu hỏi có thể bao gồm:

• Bạn mất ngủ bao lâu rồi?
• Bạn có khó vào giấc ngủ, hay tỉnh giấc nhiều lần trong đêm?
• Bạn có sử dụng bất kỳ loại thuốc hoặc chất kích thích nào không?

2.  Nhật ký giấc ngủ:

Bác sĩ có thể yêu cầu bạn ghi lại thời gian đi ngủ, thức dậy, và chất lượng giấc ngủ hàng ngày trong một khoảng thời gian nhất định.

3.  Thăm dò giấc ngủ

Nếu cần thiết, bạn có thể được yêu cầu thực hiện một số kiểm tra chuyên sâu hơn như:

• Polysomnography: Đây là một kiểm tra giấc ngủ toàn diện được thực hiện tại phòng thí nghiệm giấc ngủ. Nó theo dõi các hoạt động của não, mắt, cơ và tim trong khi ngủ.
• Actigraphy: Thiết bị này giống như một chiếc đồng hồ đeo tay và theo dõi các hoạt động và chuyển động của bạn để đo lường giấc ngủ.

4.  Xét nghiệm máu

Để loại trừ các nguyên nhân do bệnh lý như bệnh tuyến giáp hoặc các rối loạn khác có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ.

5.  Đánh giá tâm lý

Nếu có nghi ngờ về các vấn đề tâm lý như lo âu, trầm cảm, bác sĩ có thể sử dụng các trắc nghiệm tâm lý để đánh giá tình trạng của bạn.

6.  Các kỹ thuật hình ảnh học:

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu các kỹ thuật hình ảnh học như MRI hoặc CT scan để loại trừ các nguyên nhân thần kinh.

Điều trị bệnh mất ngủ 

Điều trị mất ngủ có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra và mức độ nghiêm trọng của tình trạng. Một số biện pháp giúp điều trị bệnh mất ngủ có thể kể đến bao gồm:

1. Thay đổi thói quen sinh hoạt:

• Thiết lập thói quen ngủ đều đặn: Đi ngủ và thức dậy vào cùng một giờ mỗi ngày, kể cả cuối tuần.
• Tạo môi trường ngủ thoải mái: Giữ phòng ngủ yên tĩnh, tối và mát mẻ.
• Hạn chế sử dụng thiết bị điện tử trước khi đi ngủ: Ánh sáng xanh từ điện thoại, máy tính bảng và máy tính có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ.
• Tránh caffeine và rượu: Đặc biệt là vào buổi tối.

2. Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT-I):

CBT-I là một phương pháp trị liệu hiệu quả cho chứng mất ngủ mãn tính. Nó giúp thay đổi các suy nghĩ và hành vi không lành mạnh liên quan đến giấc ngủ, đồng thời cung cấp các kỹ thuật thư giãn và quản lý căng thẳng.

3. Sử dụng thuốc:

• Thuốc an thần: Có thể được kê đơn trong ngắn hạn để giúp ngủ. Tuy nhiên, không nên sử dụng lâu dài do nguy cơ phụ thuộc và tác dụng phụ.
• Thuốc chống trầm cảm: Một số thuốc chống trầm cảm có tác dụng an thần và có thể giúp cải thiện giấc ngủ.

4. Các phương pháp bổ sung:

• Thảo dược: Một số thảo dược như hoa cúc la mã, valerian và melatonin có thể hỗ trợ giấc ngủ.
• Yoga và thiền: Các bài tập yoga và thiền giúp thư giãn tinh thần và cơ thể, hỗ trợ giấc ngủ.
• Liệu pháp ánh sáng: Sử dụng ánh sáng tự nhiên hoặc ánh sáng nhân tạo vào buổi sáng để điều chỉnh nhịp sinh học.

Cách phòng ngừa bệnh mất ngủ

Mắc bệnh mất ngủ lâu dài có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như cao huyết áp, bệnh tim, tiểu đường, béo phì, hoặc trầm cảm. Để phòng ngừa mất ngủ, bạn có thể tham khảo những biện phá[ như:

• Duy trì lịch trình ngủ đều đặn.
• Hạn chế ánh sáng xanh và thiết bị điện tử trước khi ngủ.
• Tạo thói quen thư giãn trước giờ ngủ.
• Hạn chế hoặc tránh sử dụng caffeine, rượu và thuốc lá, đặc biệt là vào buổi tối.
• Thực hiện các bài tập thể dục đều đặn, nhưng tránh tập luyện cường độ cao gần giờ đi ngủ.

Bệnh mất ngủ là một rối loạn giấc ngủ ảnh hưởng lớn đến sức khỏe tinh thần và thể chất. Nếu bạn nghi ngờ mình bị mất ngủ, hãy tìm đến bác sĩ, bệnh viện để được chuyên gia tư vấn cũng như đưa ra giải pháp điều trị phù hợp.

>>> Xem thêm: Đau đầu mất ngủ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách khắc phục