Ung thư cổ tử cung: Nguyên nhân, dấu hiệu, cách điều trị

Ung thư cổ tử cung là một trong những căn bệnh ung thư phổ biến và nguy hiểm nhất đối với phụ nữ trên toàn thế giới. Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, ung thư cổ tử cung hoàn toàn có thể chữa khỏi. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết về ung thư cổ tử cung, từ nguyên nhân, triệu chứng đến các phương pháp điều trị hiệu quả.

Xem thêm: Tầm soát ung thư: Kiểm soát sớm các bệnh ung thư

Ung thư cổ tử cung là gì?

Ung thư cổ tử cung là một loại ung thư ác tính phát triển ở các tế bào của cổ tử cung, phần dưới của tử cung nối liền với âm đạo. Ung thư cổ tử cung thường phát triển chậm, qua nhiều giai đoạn tiền ung thư trước khi trở thành ung thư xâm lấn.

Nguyên nhân ung thư cổ tử cung

Nguyên nhân chính gây ung thư cổ tử cung là do nhiễm virus HPV (Human Papillomavirus), đặc biệt là các chủng HPV nguy cơ cao như HPV 16 và 18. Ngoài ra, một số yếu tố nguy cơ khác cũng làm tăng khả năng mắc bệnh, bao gồm:

• Quan hệ tình dục sớm
• Nhiều bạn tình
• Hút thuốc lá
• Hệ miễn dịch suy yếu
• Tiền sử gia đình mắc ung thư cổ tử cung

Các giai đoạn của ung thư cổ tử cung

Ung thư cổ tử cung được chia thành nhiều giai đoạn, từ khi tế bào bất thường mới xuất hiện đến khi bệnh phát triển nghiêm trọng và lan sang các cơ quan khác. Các giai đoạn cụ thể như sau:

Giai đoạn 0: Ung thư tại chỗ (Carcinoma in situ)

Ở giai đoạn này, các tế bào ung thư chỉ mới xuất hiện trên bề mặt cổ tử cung và chưa xâm lấn sâu vào các mô bên dưới. Đây là giai đoạn tiền ung thư và có thể điều trị hiệu quả nếu phát hiện kịp thời.

Giai đoạn I: Ung thư khu trú ở cổ tử cung

Ung thư chỉ phát triển trong cổ tử cung và chưa lan ra ngoài. Giai đoạn này được chia thành:

• IA: Tế bào ung thư chỉ có thể được phát hiện dưới kính hiển vi, rất nhỏ.
• IB: Tế bào ung thư đã có thể được quan sát bằng mắt thường hoặc qua kiểm tra y khoa.

Giai đoạn II: Ung thư lan ra khỏi cổ tử cung

Tế bào ung thư bắt đầu lan ra ngoài cổ tử cung nhưng chưa xâm lấn đến thành khung chậu hoặc phần dưới âm đạo. Đây là giai đoạn ung thư trung gian.

Giai đoạn III: Ung thư lan rộng trong vùng chậu

Ở giai đoạn này, tế bào ung thư có thể đã lan đến thành khung chậu, phần dưới của âm đạo hoặc gây tắc niệu quản (ống dẫn nước tiểu từ thận đến bàng quang).

Giai đoạn IV: Ung thư lan ra các cơ quan xa

Đây là giai đoạn cuối, khi ung thư lan rộng đến các cơ quan khác ngoài vùng chậu, như bàng quang, trực tràng, hoặc các cơ quan xa hơn như phổi và gan.

Triệu chứng và dấu hiệu bệnh

Ung thư cổ tử cung thường có các triệu chứng và dấu hiệu sau đây, đặc biệt cần chú ý để phát hiện bệnh sớm:

• Chảy máu âm đạo bất thường: Đây là dấu hiệu phổ biến nhất, bao gồm chảy máu giữa các kỳ kinh nguyệt, sau khi quan hệ tình dục, hoặc sau khi mãn kinh. Lượng máu có thể ít hoặc nhiều, và thường không đi kèm với đau bụng.
• Dịch âm đạo bất thường: Dịch tiết ra có màu sắc lạ như vàng, xanh, hoặc lẫn máu, thường có mùi hôi khó chịu. Đây có thể là dấu hiệu của tổn thương hoặc nhiễm trùng liên quan đến ung thư cổ tử cung.
• Đau vùng chậu hoặc lưng dưới: Cơn đau kéo dài và không liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt có thể là dấu hiệu của bệnh. Đau thường xuất hiện ở giai đoạn tiến triển của ung thư.
• Đau hoặc chảy máu sau khi quan hệ tình dục: Quan hệ tình dục có thể gây tổn thương tế bào hoặc khối u, dẫn đến đau và chảy máu. Đây là một dấu hiệu cần được kiểm tra ngay.
• Thay đổi thói quen tiểu tiện: Cảm giác buồn tiểu thường xuyên, tiểu gấp, hoặc đau khi đi tiểu có thể liên quan đến ung thư cổ tử cung, đặc biệt khi bệnh đã lan sang các cơ quan lân cận.

Chẩn đoán và điều trị

Chẩn đoán ung thư cổ tử cung

Ung thư cổ tử cung là một trong những bệnh lý nguy hiểm, nhưng có thể kiểm soát tốt nếu phát hiện và điều trị kịp thời. Việc chẩn đoán chính xác đóng vai trò then chốt trong việc xác định giai đoạn bệnh, mức độ lan rộng và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Dưới đây là các phương pháp thường được áp dụng trong quá trình chẩn đoán ung thư cổ tử cung:

1.  Xét nghiệm Pap Smear

Pap smear là một xét nghiệm đơn giản và phổ biến, được thực hiện để kiểm tra các tế bào bất thường tại cổ tử cung. Trong quá trình xét nghiệm, bác sĩ sẽ lấy mẫu tế bào từ cổ tử cung bằng cách sử dụng dụng cụ chuyên dụng. Mẫu tế bào sau đó được kiểm tra dưới kính hiển vi để xác định sự hiện diện của tế bào bất thường hoặc tiền ung thư. Phương pháp này thường được khuyến nghị thực hiện định kỳ đối với phụ nữ từ 21 tuổi trở lên hoặc những người có nguy cơ cao mắc bệnh.

2.  Xét Nghiệm HPV DNA

Xét nghiệm này nhằm phát hiện sự hiện diện của virus HPV, đặc biệt là các chủng có nguy cơ cao gây ung thư cổ tử cung như HPV-16 và HPV-18. Bằng cách phân tích mẫu tế bào từ cổ tử cung, bác sĩ có thể xác định liệu bạn có bị nhiễm virus HPV hay không, và mức độ nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung. Kết quả của xét nghiệm HPV DNA thường được sử dụng kết hợp với Pap smear để đánh giá toàn diện tình trạng cổ tử cung.

3. Soi cổ tử cung

Đây là một phương pháp chẩn đoán chi tiết hơn, sử dụng thiết bị phóng đại để quan sát bề mặt cổ tử cung một cách rõ ràng. Khi soi cổ tử cung, bác sĩ sẽ kiểm tra các vùng có dấu hiệu bất thường như thay đổi màu sắc, vết loét, hoặc tổn thương. Nếu phát hiện khu vực nghi ngờ, bác sĩ có thể tiến hành sinh thiết để lấy mẫu mô nhằm kiểm tra chính xác.

4. Sinh thiết 

Sinh thiết là một bước quan trọng trong chẩn đoán ung thư cổ tử cung, đặc biệt khi các phương pháp khác cho thấy dấu hiệu bất thường. Bác sĩ sẽ lấy một mẫu mô nhỏ từ cổ tử cung để kiểm tra dưới kính hiển vi. Sinh thiết giúp xác định sự hiện diện của tế bào ung thư, mức độ xâm lấn, và đặc điểm của khối u. Đây là phương pháp chính xác nhất để chẩn đoán ung thư cổ tử cung.

5. Chụp CT hoặc MRI

Khi ung thư cổ tử cung được phát hiện, chụp CT (Cắt lớp vi tính) hoặc MRI (Cộng hưởng từ) sẽ được thực hiện để đánh giá mức độ lan rộng của bệnh. Hai phương pháp này cung cấp hình ảnh chi tiết về cấu trúc cơ thể, giúp bác sĩ xác định liệu ung thư đã ảnh hưởng đến các vùng lân cận hoặc cơ quan xa như bàng quang, trực tràng, hoặc phổi hay chưa.

Điều trị ung thư cổ tử cung

Điều trị ung thư cổ tử cung phụ thuộc vào giai đoạn bệnh, tình trạng sức khỏe của bệnh nhân và các yếu tố cá nhân khác. Một số phương pháp điều trị phổ biến:

1.  Phẫu thuật

Phẫu thuật là phương pháp chính trong điều trị ung thư cổ tử cung, đặc biệt ở giai đoạn sớm:

• Khoét chóp cổ tử cung: Loại bỏ một phần nhỏ cổ tử cung theo hình nón, thường áp dụng cho giai đoạn tiền ung thư hoặc giai đoạn rất sớm.
• Cắt tử cung: Loại bỏ toàn bộ tử cung và cổ tử cung. Trong một số trường hợp, có thể cần loại bỏ cả buồng trứng và ống dẫn trứng.
• Cắt tử cung triệt để: Loại bỏ tử cung, cổ tử cung, một phần âm đạo và các hạch bạch huyết lân cận, thường áp dụng cho giai đoạn tiến triển hơn.

2.  Xạ Trị

Xạ trị sử dụng tia X hoặc proton để tiêu diệt tế bào ung thư. Phương pháp này có thể được sử dụng độc lập hoặc kết hợp với phẫu thuật và hóa trị:

• Xạ trị ngoài: Tia xạ được chiếu từ bên ngoài cơ thể.
• Xạ trị trong (brachytherapy): Đặt nguồn phóng xạ trực tiếp vào vùng cổ tử cung.

3.  Hóa trị

Hóa trị sử dụng thuốc để tiêu diệt tế bào ung thư, thường được áp dụng cho các giai đoạn tiến triển hoặc khi ung thư đã lan rộng. Thuốc hóa trị có thể được tiêm qua tĩnh mạch hoặc uống dưới dạng viên.

4.  Liệu pháp miễn dịch

Liệu pháp miễn dịch giúp tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể để chống lại tế bào ung thư. Đây là phương pháp mới và đang được nghiên cứu để cải thiện hiệu quả điều trị.

5.  Điều tri kết hợp

Trong nhiều trường hợp, bác sĩ có thể kết hợp các phương pháp như phẫu thuật, xạ trị và hóa trị để đạt hiệu quả tối ưu. Việc lựa chọn phương pháp điều trị phụ thuộc vào giai đoạn bệnh và tình trạng sức khỏe tổng thể của bệnh nhân.

6.  Chăm sóc giảm nhẹ

Đối với các trường hợp ung thư giai đoạn cuối, chăm sóc giảm nhẹ tập trung vào việc giảm đau và cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.

Tầm quan trọng của chẩn đoán sớm

Chẩn đoán ung thư cổ tử cung sớm không chỉ giúp tăng hiệu quả điều trị mà còn giảm nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Các phương pháp chẩn đoán hiện đại giúp phát hiện bệnh ngay từ giai đoạn tiền ung thư, mang lại cơ hội điều trị thành công cao hơn. Vì vậy, phụ nữ cần thực hiện khám phụ khoa định kỳ và tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa ngay khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.

Ung thư cổ tử cung thường phát triển chậm, vì vậy nếu được phát hiện sớm thông qua các phương pháp tầm soát như xét nghiệm Pap smear hoặc HPV, bệnh có thể được điều trị hiệu quả. Tuy nhiên, ở giai đoạn đầu, bệnh có thể không có triệu chứng rõ ràng. Do đó, phụ nữ nên chú trọng đến việc kiểm tra định kỳ rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe.