Thoái hóa khớp vai: Nguyên nhân, triệu chứng, biện pháp điều trị

Thoái hóa khớp vai là tình trạng viêm xảy ra tại khớp vai, gây ảnh hưởng đến cấu trúc sụn và chức năng vận động của khớp. Theo thời gian, quá trình viêm có thể dẫn đến mất sụn, khiến khớp bị thoái hóa và đau nhức kéo dài. Tìm hiểu chi tiết về tình trạng thoái hóa khớp này qua bài viết dưới đây!

>>> Xem thêm: Thoái hóa khớp ăn gì? Thực phẩm tốt cho người bị thoái hóa khớp

Thoái khớp vai là gì? Có những giai đoạn nào?

Thoái khớp vai là tình trạng viêm xảy ra ở khớp vai, gây đau và cứng khớp, khiến việc nâng tay hoặc thực hiện các hoạt động hàng ngày trở nên khó khăn.

Loại thoái hóa khớp này thường ảnh hưởng đến khớp “ổ chảo – chỏm” (glenohumeral joint), nơi phần đầu trên của xương cánh tay (humerus) tiếp xúc với hõm khớp trên xương bả vai (scapula). Đây là khớp chính giúp bạn xoay và nâng cánh tay. Theo thời gian, viêm khớp vai làm mòn lớp sụn bao phủ các đầu xương. Sụn có vai trò như lớp đệm, giúp các xương trượt lên nhau dễ dàng và giảm ma sát khi vận động. Khi sụn bị tổn thương hoặc mất đi, các đầu xương sẽ cọ xát trực tiếp vào nhau, gây đau và hạn chế vận động.

Ở giai đoạn nặng, khớp vai thoái hóa có thể hình thành các gai xương (bone spurs). Những gai này cản trở chuyển động bình thường của khớp, thậm chí có thể gãy rời và trở thành các mảnh xương tự do bên trong khớp, gây đau và viêm nặng hơn.

Các giai đoạn thoái hóa 

Thoái hóa khớp vai thường tiến triển qua 4 giai đoạn chính:

• Giai đoạn 1 – Giai đoạn nghi ngờ: Ở giai đoạn đầu, lớp sụn bắt đầu mềm đi nhưng chưa xuất hiện triệu chứng rõ rệt. Đây còn được gọi là giai đoạn nghi ngờ vì các dấu hiệu chưa rõ ràng.
• Giai đoạn 2 – Giai đoạn nhẹ: Lớp sụn bắt đầu xuất hiện các vết nứt. Người bệnh bắt đầu cảm thấy đau và cứng khớp khi vận động.
• Giai đoạn 3 – Giai đoạn trung bình: Sụn yếu dần và bắt đầu bong tróc. Cơn đau xuất hiện thường xuyên hơn khi cử động, và cảm giác cứng khớp rõ rệt sau thời gian nghỉ ngơi kéo dài.
• Giai đoạn 4 – Giai đoạn nặng: Lớp sụn bị mòn hoàn toàn, để lộ bề mặt xương. Người bệnh có thể bị đau, sưng và cứng khớp nghiêm trọng, ngay cả khi không vận động.

>>> Xem thêm: Cách kiểm tra sức khỏe cơ xương khớp tại nhà

Triệu chứng và nguyên nhân 

Triệu chứng thoái hóa khớp vai

Triệu chứng khớp vai bị thoái hóa có thể khác nhau ở mỗi người. Mức độ nghiêm trọng của triệu chứng không phải lúc nào cũng phản ánh chính xác mức độ tổn thương sụn khớp.

Các dấu hiệu và triệu chứng có thể bao gồm:

• Đau vai: Đây là triệu chứng phổ biến nhất. Ban đầu, cơn đau chỉ xuất hiện khi vận động. Về sau, bạn có thể cảm thấy đau bất cứ lúc nào, dù có hay không cử động tay.
• Cứng khớp và giảm tầm vận động: Bạn có thể cảm thấy khớp vai bị cứng và khó cử động. Những triệu chứng này khiến các hoạt động hàng ngày như tắm rửa hoặc mặc quần áo trở nên khó khăn.
• Tiếng lạo xạo, lách cách, bật hoặc răng rắc trong khớp vai: Mất sụn khiến bề mặt khớp không còn trơn tru, gây ra các âm thanh này. Chúng có thể xuất hiện kèm hoặc không kèm theo đau.
• Mất ngủ: Việc tìm tư thế ngủ thoải mái trở nên khó khăn. Bất kỳ chuyển động nào của vai cũng có thể gây đau.

Thoái hóa khớp vai có cảm giác như thế nào?

Nếu bạn bị viêm khớp vai, bạn sẽ cảm thấy đau và cứng khớp từ mức độ nhẹ đến nặng. Cơn đau thường nằm ở phía bên vai và có cảm giác như nằm sâu bên trong khớp. Theo thời gian, bạn sẽ nhận thấy khả năng vận động của khớp vai bị giảm rõ rệt.

Nguyên nhân gây thoái hóa khớp vai

Những nguyên nhân chính khiến khớp vai dần thoái hóa theo thời gian có thể kể đến gồm:

• Lão hóa tự nhiên theo tuổi tác: Sau tuổi 50, sụn khớp bắt đầu bị bào mòn do quá trình lão hóa, làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp vai.
• Chấn thương vùng vai: Các chấn thương như gãy xương, trật khớp, va đập mạnh hoặc biến chứng sau phẫu thuật có thể làm tổn thương sụn khớp và dẫn đến thoái hóa.
• Hoạt động quá mức hoặc sai tư thế: Những người thường xuyên thực hiện động tác nâng tay qua đầu (như vận động viên bóng chuyền, cầu thủ tennis, người lao động nặng) dễ bị thoái hóa khớp cùng và khớp đòn do áp lực lặp đi lặp lại lên khớp vai.
• Dị tật bẩm sinh: Cấu trúc xương vai bất thường từ khi sinh ra có thể làm tăng nguy cơ trật khớp và thoái hóa sớm.
• Béo phì: Dù khớp vai không chịu trọng lượng trực tiếp, nhưng béo phì có thể làm tăng nguy cơ viêm và thoái hóa khớp do ảnh hưởng đến chuyển hóa và vi tuần hoàn.
• Yếu tố di truyền Người có tiền sử gia đình mắc bệnh lý xương khớp có nguy cơ cao hơn bị thoái hóa khớp vai.

Chẩn đoán 

Bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng vùng vai, bao gồm kiểm tra tầm vận động và sức mạnh của khớp. Đồng thời, bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh lý và các triệu chứng hiện tại của bạn.

Bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm hình ảnh, bao gồm:

• X-quang khớp vai: Phim X-quang cho thấy tình trạng xương ở khớp vai. Mặc dù không thể hiện trực tiếp hình ảnh sụn nhưng bác sĩ sẽ đánh giá khoảng cách giữa các đầu xương để suy ra mức độ tổn thương sụn.
• Chụp CT: Phương pháp này cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về cấu trúc xương trong khớp vai so với X-quang và thường được sử dụng để lên kế hoạch phẫu thuật.
• Chụp MRI: MRI cho thấy rõ các mô mềm xung quanh khớp vai. Bác sĩ có thể chỉ định chụp MRI để đánh giá tình trạng của các gân chóp xoay.

Điều trị khớp vai bị thoái hóa

Việc điều trị thoái hóa khớp vai thường bắt đầu bằng các biện pháp không phẫu thuật, bao gồm chăm sóc tại nhà, thay đổi lối sống và sử dụng thuốc. Trong trường hợp bệnh tiến triển nặng, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật:

Chăm sóc tại nhà và thay đổi lối sống

Các phương pháp này giúp duy trì khả năng vận động của khớp vai và giảm đau:

• Điều chỉnh hoạt động và lối sống: Người bệnh nên hạn chế hoặc tránh các hoạt động gây đau như nâng vật nặng hoặc chơi thể thao quá sức
• Chườm lạnh hoặc chườm nóng: Tùy theo cảm giác dễ chịu, cả hai cách đều có thể giúp giảm viêm và làm dịu cơn đau
• Tập luyện nhẹ nhàng: Đặc biệt là các bài tập kéo giãn khớp vai, giúp cải thiện hoặc duy trì tầm vận động. Bác sĩ có thể hướng dẫn hoặc giới thiệu đến chuyên viên vật lý trị liệu.

Sử dụng thuốc điều trị thoái hóa khớp vai

Một số loại thuốc giúp kiểm soát cơn đau và giảm viêm, chẳng hạn như:

• Thuốc giảm đau không kê đơn như acetaminophen hoặc nhóm thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) như ibuprofen và thường được dùng để giảm đau ngắn hạn
• Tiêm corticosteroid trực tiếp vào khớp vai; giúp giảm viêm và cải thiện triệu chứng nhanh chóng.

Song song với đó, người bệnh không nên tự ý lạm dụng thuốc giảm đau để hạn chế tác dụng phụ.

Phẫu thuật điều trị thoái hóa khớp vai

Khi các phương pháp bảo tồn không hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật:

• Thay khớp vai
• Nội soi làm sạch khớp

Biện pháp ngăn ngừa

Bạn có thể giảm nguy cơ mắc thoái hóa khớp vai bằng cách thực hiện một số biện pháp sau:

• Tránh sử dụng các sản phẩm chứa nicotine, bao gồm thuốc lá điện tử;
• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, chẳng hạn như chế độ ăn kiểu Địa Trung Hải;
• Đạt được và giữ vững mức cân nặng phù hợp với thể trạng của bạn;
• Thường xuyên vận động với các bài tập nhẹ, không tạo áp lực lên khớp;
• Giảm nguy cơ chấn thương khớp bằng cách hạn chế hoặc tránh các hoạt động dễ gây tổn thương.

Thoái hóa khớp vai là bệnh lý tiến triển chậm nhưng ảnh hưởng lớn đến chất lượng sống nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc duy trì lối sống lành mạnh, vận động hợp lý và theo dõi sớm các triệu chứng đóng vai trò quan trọng trong phòng ngừa và kiểm soát bệnh. Nếu bạn nghi ngờ có dấu hiệu thoái hóa khớp vai, hãy chủ động thăm khám để được tư vấn phù hợp.